بومه اسید چیست و چه کاربردی دارد؟

بومه اسید (acid boom) یکی از تجهیزات آزمایشگاهی است که برای تعیین میزان و درجه اسید یا بازی بودن آب و سایر محلول ها به کار برده می شود. بومه اسید که به آن اسید سنج نیز می گویند اغلب به منظور بررسی کیفیت آب و محلول های شیمیایی در کاربردهایی نظیر صنایع کشاورزی و دامپروری و همچنین صنعت تصفیه آب استفاده می شود.

اسید سنج های مختلفی در بازار وجود دارد که دو نوع پرکاربرد آن اسید سنج آنالوگ و شیشه ای است که در مصارف گسترده به کار برده می شوند. بطور کلی بومه های آزمایشگاهی فراوانی وجود دارد که برای کاربردهای مختلفی درجه بندی شده اند.

برخی از انواع بومه سنج های رایج عبارتند از شیرسنج که برای تعیین میزان چربی شیر و قند سنج  که برای تعیین دقیق میزان شکر حل شده در مایعات استفاده می شود. بومه های آزمایشگاهی بر اساس قوانین ارشمیدس کار می کنند بدین معنا که یک ماده جامد در یک مایع به وسیله یک نیروی هم اندازه با وزن مایع شناور می ماند. یعنی هر چقدر چگالی یک ماده کمتر باشد بومه به مقدار بیشتری در آب فرو می رود.

روش کار بومه اسید

بومه های آزمایشگاهی در نفت سفید، بنزین و الکل پایین می روند زیرا چگالی پایینی دارند و در آب شور، شیر و اسیدها به دلیل داشتن چگالی بالا فقط مقدار کمی در آب فرو می روند. بومه اسید به عنوان یکی از ابزارهای پرکاربرد مانند سایر بومه های آزمایشگاهی بر اساس قانون ارشمیدس کار می کند و درجه بندی آن بین 0 تا 70 است.

البته بهترین دما برای ارائه بهترین عملکرد اسید بومه دمای 20 درجه بالای سانتیگراد است.  بهتر است برای بالا بردن دقت این وسیله دمای مایع چک شود تا محاسبات دقیق و قابل اعتماد باشد و عدد ثبت شده  بر روی بومه اسید کاملا دقیق و قابل اطمینان باشد.

نحوه استفاده از بومه اسید

بومه اسید به عنوان تعیین کننده چگالی نسبی در اسیدها در آزمایشگاه ها به کار برده می شود و می تواند به راحتی نسبت چگالی مایع به چگالی اسید را نشان دهد. این وسیله که معمولا از جنس شیشه است و از قسمت هایی مانند یک قسمت استوانه ای و یک انتهای مخروطی پر شده با جیوه یا گلوله های سربی که برای عمود نگه داشته شدن در آن تعبیه شده است، تشکیل شده است. برای استفاده از این وسیله مایع را داخل محفظه ریخته می شود و سپس سیلندر دارای درجه بندی به آرامی به سمت مایع پایین می آید تا کاملا شناور شود. سطحی از مایع که با قسمت استوانه ی برخورد کند در نظر گرفته می شود زیرا دارای یک قسمت درجه بندی است که می توان چگالی نسبی را در آن  قسمت بطور مستقیم مشاهده کرد.

البته انواع بومه اسیدها دارای درجه بندی های مختلفی هستند که درجه بندی با توجه به کاربرد آنها تنظیم شده است. بومه اسید اغلب در صنایعی مانند صنایع شیمیایی، صنعت غذا و در آزمایشگاه ها و در ساخت باتری ها استفاده می شود. با توجه به اینکه جنس این وسیله از شیشه است بهتر است در هنگام استفاده و جابه جایی بسیار مراقب باشید و بعد از هر بار استفاده بومه اسید را به وسیله آب مقطر گرم شسته و کاملا خشک کنید.

انواع بومه های آزمایشگاهی

قند سنج

نوعی از بومه آزمایشگاهی است که برای مشخص کردن مقدار شکر موجود در یک محلول به کار برده می شود. این وسیله اغلب در تهیه شربت و نوشیدنی ها استفاده می شود. قند سنج از یک قسمت شیشه ای بزرگ حباب مانند و یک قسمت استوانه ای درجه بندی شده تشکیل شده است. میزان قند موجود با شناور شدن بیشتر قند سنج رابطه مستقیم دارد به این صورت که هر چقدر مقدار شکر حل شده در مایع بیشتر باشد حباب بیشتر شناور می ماند.

نفت سنج

این بومه آزمایشگاهی که برای مشخص کردن غلظت نفت های سوختی استفاده می شود. این وسیله از یک گرماسنج به همراه قسمتی برای شناور شدن تشکیل شده است که به دلیل وابسته بودن چگالی به دما معمولا برای تعیین غلظت نمونه در یک پوشش گرمایی به همراه یک دماسنج گرم می شود. البته در نمونه هایی مانند نفت های خیلی سبک که حاوی عناصر خیلی فرار هستند از یک پیستون شناور برای کاهش سبکی و هدر رفتن عناصر برای اندازه گیری غلظت استفاده می شود.

ضد یخ سنج

یکی دیگر از کاربردهای بومه آزمایشگاهی استفاده از این وسیله در صنایع خودروسازی به منظور سنجش کیفیت ضدیخ هایی است که در موتور ماشین ها برای خنک کردن موتور استفاده می شود.